Van hittegolf naar prijsschok: de energiemarkt staat onder spanning
Hoogtepunten in deze marktupdate
Hittegolf legt onverwachte druk op stroomprijzen.
Gasprijs piekt en zakt weer na geopolitieke verrassing.
Elektriciteitsmarkt schommelt tussen pieken en negatieve uren.
Nederlandse gasvoorraden lopen achter op Europese trend.
Recordprijs op onbalansmarkt bereikt nieuwe hoogte.
Kolen blijven stabiel ondanks mondiale onzekerheden.
CO₂-markt zoekt richting in afwezigheid van nieuw beleid.
Flexibele capaciteit wordt steeds waardevoller bij volatiele markt.
Algemeen
Dunkelflaute? Hitzeflaute! Of klimawandelflaute?
De maand juni zette de trend van volatiliteit voort, met een opmerkelijke wending in de laatste week. Waar de eerste drie weken werden gedomineerd door geopolitieke spanningen, risicopremies en oplopende prijzen, zorgde een onverwacht staakt-het-vuren tussen Iran en Israël voor een scherpe correctie aan het einde van de maand.
Opvallend waren ook de hoge elektriciteitsprijzen als gevolg van de hitte. Dit is niet nieuw: in de zomer van 2018 zagen we dit ook, maar toen stond er minder opgesteld zonnevermogen, waardoor het verschil tussen middag- en avondprijzen minder groot was. In 2022 was het effect eveneens aanwezig, maar toen viel het weg tegen de extreem hoge gas- en elektriciteitsprijzen na de Russische inval in Oekraïne.
Hoewel het fenomeen dus niet nieuw is, is het de eerste keer dat de invloed van klimaatverandering en weersomstandigheden op de elektriciteitsprijzen zo duidelijk zichtbaar wordt.
Kolen
Kolenprijzen begonnen juni met een lichte stijging, in lijn met hogere gas- en olieprijzen en toenemende risicoaversie. Het juli-contract piekte halverwege de maand boven de $107/ton, maar sloot uiteindelijk 1% lager af op gemiddeld $105/ton. De combinatie van wegvallende risicopremies, stabiele hernieuwbare opwekking in Europa en zwakke Aziatische vraag zorgde voor prijsdruk. Zonder acute verstoringen blijft de verwachting dat kolen binnen een smalle bandbreedte blijven bewegen.
Gas
Gasprijzen waren het meest beweeglijk deze maand. Door spanningen in het Midden-Oosten, vrees voor verstoringen van LNG-leveringen via de Straat van Hormuz en hoge temperaturen in Europa, steeg de TTF-juli in de eerste weken met ruim 9%, tot boven de €41/MWh.
In de laatste week daalde de prijs scherp door de-escalatie in het Midden-Oosten en sterke LNG-importen. De TTF-juli eindigde op gemiddeld €36,40/MWh, een daling van ruim 8% ten opzichte van de week ervoor. Europese gasopslagen liepen op tot ruim 57%, al blijft de situatie kwetsbaar. Nederlandse voorraden lopen achter, en een opleving in Aziatische vraag kan snel nieuwe druk geven.
Elektriciteit
Stroomprijzen volgden de gasmarkt. In de eerste helft van juni zorgden hoge koelvraag, lage windproductie en onzekerheid rond kernenergie voor prijsstijgingen. Juli-baseload piekte boven de €81/MWh.
Na het staakt-het-vuren en de daling in brandstofprijzen zakte het Cal26-contract eind juni onder de €85/MWh. De day-aheadmarkt bleef gevoelig voor zonneproductie. In de laatste week van de maand werden 23 negatieve uren gemeten.
CO₂
CO₂-prijzen stegen in het begin van juni mee met gas en elektriciteit, maar verloren terrein in de laatste week. EUA Dec25 sloot op €72/ton, een daling van 2,7% ten opzichte van de week ervoor. Door het gebrek aan nieuwe beleidsprikkels en zwakke industriële vraag bleef de markt in een smalle bandbreedte. Hogere stroomvraag in juli kan kortstondige steun bieden, maar structureel opwaarts potentieel blijft beperkt zolang de brandstofprijzen zwak zijn.
Balancering
Op de balanceringsmarkten kwam de FCR lager uit dan in mei, ondanks het normale patroon waarbij FCR-vergoedingen stijgen bij veel zonaanbod. Bij de aFRR zien we dit patroon wél: bij veel zon zijn opregelprijzen hoog, terwijl afregelprijzen laag blijven.
Op de onbalansmarkt werd een record gevestigd: de hoogste prijs ooit, €3.990/MWh, werd genoteerd in juni.
